Công chứng điện tử: Bước đột phá mới trong Luật Công chứng 2024.
Với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu hiện đại hóa, Luật Công chứng 2024 đã đưa vào một khái niệm mới mẻ: Công chứng điện tử. Theo khoản 1 Điều 62, công chứng điện tử là việc thực hiện công chứng thông qua các phương tiện điện tử để tạo lập văn bản công chứng điện tử. Đây là bước tiến quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về tính tiện lợi và an toàn trong giao dịch. Hình thức này không chỉ hỗ trợ cá nhân và doanh nghiệp mà còn góp phần giảm tải cho hệ thống công chứng truyền thống, đặc biệt trong bối cảnh các giao dịch thương mại quốc tế ngày càng gia tăng.
Điều kiện cung cấp dịch vụ công chứng điện tử.
Điều 63 của Luật Công chứng 2024 nêu rõ các điều kiện cần thiết để công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng có thể cung cấp dịch vụ công chứng điện tử. Điều này đảm bảo rằng các văn bản công chứng điện tử đáp ứng đủ các tiêu chuẩn pháp lý và kỹ thuật để đảm bảo tính an toàn và bảo mật:
Đối với công chứng viên:
- Có tài khoản phục vụ công chứng điện tử.
- Sở hữu chữ ký số và sử dụng dịch vụ cấp dấu thời gian theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.
- Tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu về công nghệ để nâng cao kỹ năng sử dụng hệ thống công chứng điện tử.
Đối với tổ chức hành nghề công chứng:
- Có tài khoản phục vụ công chứng điện tử.
- Sở hữu chữ ký số và sử dụng dịch vụ cấp dấu thời gian.
- Trang bị đầy đủ thiết bị kỹ thuật để thực hiện công chứng điện tử, bao gồm các hệ thống bảo mật thông tin và lưu trữ dữ liệu.
- Đảm bảo đội ngũ nhân viên được đào tạo về quy trình thực hiện công chứng điện tử.
Lộ trình triển khai công chứng điện tử.
Theo kế hoạch, hình thức công chứng điện tử sẽ chính thức được triển khai từ ngày 01/7/2025. Đây là mốc thời gian quan trọng đánh dấu bước chuyển mình trong ngành công chứng. Đặc biệt, khoản 2 Điều 48 quy định rằng lời chứng của công chứng viên trên văn bản công chứng điện tử phải có:
- Chữ ký số của công chứng viên.
- Chữ ký số của tổ chức hành nghề công chứng.
Ngoài ra, để hỗ trợ quá trình chuyển đổi, Bộ Tư pháp đã đề xuất một số biện pháp hỗ trợ bao gồm xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hướng dẫn nghiệp vụ và hỗ trợ kinh phí cho các tổ chức công chứng nhỏ. Điều này nhằm đảm bảo việc triển khai được thực hiện đồng bộ và hiệu quả trên toàn quốc. Các hội thảo và diễn đàn công nghệ cũng sẽ được tổ chức để chia sẻ kinh nghiệm và cải thiện quy trình thực hiện.
Hiệu lực của văn bản công chứng điện tử.
Khoản 2 Điều 64 của Luật Công chứng 2024 khẳng định rằng văn bản công chứng điện tử có hiệu lực kể từ thời điểm được ký bằng chữ ký số của công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng. Điều này đảm bảo tính pháp lý chặt chẽ và độ tin cậy cao cho các giao dịch điện tử. Hơn nữa, các văn bản này được lưu trữ trong hệ thống điện tử quốc gia, giúp tra cứu nhanh chóng và giảm nguy cơ thất lạc, hư hỏng.
Ngoài ra, hình thức này còn mở rộng khả năng hợp tác quốc tế, khi các văn bản công chứng điện tử có thể được sử dụng trong các giao dịch xuyên biên giới, đáp ứng yêu cầu của các đối tác nước ngoài về tính minh bạch và nhanh chóng. Đặc biệt, công chứng điện tử sẽ là giải pháp hữu ích cho các doanh nghiệp có nhu cầu giao dịch tài chính và pháp lý trên nền tảng số.
Kết luận.
Việc áp dụng công chứng điện tử không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn tăng cường tính minh bạch, hiện đại hóa các thủ tục hành chính. Đây hứa hẹn sẽ là xu hướng tất yếu, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cá nhân và doanh nghiệp trong thời đại số. Ngoài ra, với sự hỗ trợ của công nghệ, công chứng điện tử còn mở ra nhiều cơ hội để Việt Nam gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Bằng cách triển khai hiệu quả, dịch vụ này sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà nước và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội hiện đại. Hệ thống công chứng hiện đại, minh bạch sẽ là cầu nối quan trọng giữa chính phủ, người dân và doanh nghiệp trong hành trình xây dựng nền kinh tế số.